के जोयालाई घरबाटै ल्याइएको हो ?
प्रमाणका लागि त्यसदिन हामीलाई खबर गर्ने दुईजना महिला ल्याइएकी थिइन् । तीमध्ये सुलोचना पाण्डेले भनिन्, “मेरो पसल छ बालकुमारी रोडमा । पसल अगाडि नाबालाकसहित अलपत्र महिला देखेर हामीले माइती नेपाललाई बोलाई जिम्मा लगाएका थियौं । उनीहरुले प्रशासनमा बुझाए रे । ३–४ दिनमा फेरि त्यही ठाउँमा उनी आइन् अनि मीनाजीलाई बोलाएर पठाएका हौं ।”
आदर्श गृहलाई डलर लिएको आरोप
सामाजिक सञ्जालमा अनेकले आदर्श गृहप्रति लाञ्छना लगाएका छन् । डलर लिएर नेपाली परिवार बिगारेर एकजना विदेशीलाई जबरजस्ती देश निकाला गरेको आरोपसमेत कयौं व्यक्तिले लगाएका छन् । यो विषयमा मीना बोलिन्, “आदर्श गृह २०६६ बैशाख १ बाट कार्यरत छ । त्योभन्दा धेरैअघि २०४९ सालदेखि म महिलाकै लागि भनेर लडिरहेकी छु । हाम्रो बैंक एकाउण्ट सार्वजनिक छ । सबैले हेर्दा हुन्छ । हामीलाई अहिलेसम्म आदर्श गृह चलाउन भनेर कहाँबाट डलर आयो । यदि डलर आएको प्रमाणित भए प्रायश्चित गर्न के गर्नुपर्ने हो । म तयार छु ।”
अनि जीवन थापाको परिवारलाई भेट्न नदिइएको कुरा
“पुनस्र्थापना केन्द्र भएकाले हाम्रो आफ्नै नियम छ । स्वयं महिलाले नचाहेको खण्डमा हामी गृहमा कसैलाई भेट्न दिदैनौं । तैपनि हामीले रोकेनौं । जीवनसँग जोयालाई कयौंपल्ट भेटाएका छौं । गृहमा भेट्न नमिल्दा पनि कयौंपटक बाहिर निकालेर आदर्श नारी विकास केन्द्रमै लगेर पनि भेटाएका छौं । केही केसमा मादक पदार्थ सेवन गरेर अरु मान्छे लिएर आउँदा भने बाध्य भएर छिर्न नदिएको सत्य हो । फेरि हामी उनको कानूनी प्रक्रिया, कागजात बनाउने प्रोसेस आदिमा त जीवन र उनको परिवारसँगै छौं त । करिब २ महिना त हामी सँगै हिड्यौं, सँगै खायौं । रातिमात्रै छुट्यौं । अनि भेट्न नपाएको भन्ने यो कुरा कहाँबाट आयो ? कसरी आयो ? म अचम्मित छु ।”
विदाईअघि के–के गरियो ?
मीनाले भनिन्, “उनी (जोया)जानुपूर्व २०७३ साउन २८ गते बिहान जीवन थापा मगर, उनकी आमा पूर्णमाया मगरसहित छिमेकीहरुको रोहवरमा रत्ननगर–२ स्थित उनीहरुको डेरामा पुगी आदर्श गृहका प्रतिनिधिले भेटेको हो । सम्पूर्ण विवरण जानकारी गराई सामुहिक फोटो लिएर जोया विदा भएकी हुन् । त्यसबखत पनि जीवन र उनकी आमाले जायो र बच्चाहरुलाई यहीं रहन कुनैखाले अनुरोध गरेनन् । जोयाले दुई नाबालकसहित फिलिफिन्स फर्किन चाहेकीले हामीले उता (माइती)मा पनि सम्पर्क ग¥यौं । उनीहरु पनि यथाशीघ्र छोरी भेट्न चाहन्थे । नेपाल बस्दाको कुनैपनि वैधानिक कागजात नपाएपछि बनाउन अनेक प्रयास गरियो । यसपूर्व उनीहरुबीच सम्बन्ध सुधार र कानूनी कागजात तयार गर्न र जीवनलाई सुध्रनका लागि पटक–पटक स्थानीय प्रशासन, छरछिमेकमा भेटघाट गरी छलफल गरिएको हो । जसबाट कुनै सकारात्मक पहल परिवारका तर्फबाट नदेखिएपछि कानूनी जटिलताका बीचमा पनि जोया र बच्चाको सुरक्षा र संरक्षणका निमित्त सबै सरोकारवालाबीचको साझा प्रयासबाट उनलाई विदा गरिएको हो । ५ वर्षभन्दा लामो समयदेखि आफन्तबाट टाढा रहेकी जोयाको एकमात्र चाहना स्वदेश पुग्ने नै थियो । हामीले पारिवारिक मिलन र समस्या समाधान साथै विवाहदर्ता, बच्चाहरुको जन्मदर्तालगायत प्रक्रिया चुनौतीका साथ गरिएको प्रयास विफल भएपनि भरतपुर अस्पतालमा दुवै बच्चा जन्मिएको प्रमाणपत्रको आधारमा नाता खुलाई फिलिपिन्स कन्सोलेटले दिएको ट्राभल डकुमेन्टमा समेत उल्लेख छ ।”
प्रशासनको भनाइ
चेतनारायण शर्मा घिमिरे
सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारी
यो काममा आदर्श गृहले धेरै गरेको छ । त्यसका लागि धन्यवाद । विहे दर्ता तथा बच्चको जन्मदर्ताका लागि प्रयास नगर्नुभएको होइन, तर हाम्रो कानूनी जटिलताकै कारण यो सम्भव हुन सकेन । हाम्रो कानूनअनुसार विहे दर्ता गर्न महिला र पुरुष दुवैको मञ्जुरी चाहिन्छ । त्यसमा जोयाको मात्र जोड भयो, जीवनको भएन । अब प्रश्न उठ्छ जोयालाई उद्दार गर्ने अनि पीडक जीवनलाई कारबाही किन नगर्ने ? अनि सामाजिक सञ्जालमा गरिएका अनर्गल प्रचारका लागि कारबाही प्रक्रियाको कुरा पनि आएका छन् । त्यसका लागि प्रशासन सचेत छ । तपाईंहरु एउटा जाहेरी ल्याउनुहोस् हामी कारबाही गर्छौं ।
शान्ताकुमारी पौडेल
प्रमुख, जिल्ला महिला तथा बालबालिका कार्यालय चितवन
साभार : खबर चितवन